Julian Stallabrass – Sanat A.Ş.

Kitap Adı: Sanat A.Ş. 
Yazar: Julian Stallabrass 
Yayıncı: İletişim Yayınları 
Sayfa Sayısı: 194 

Soğuk Savaş’ın sona ermesinin ardından devreye giren yeni dünya düzeni, sınır tanımayan bir serbest ticaret rejimini uygulamaya koyarken, çağdaş sanatı da derinden etkiler. Sermaye ile birlikte dolaşımı serbestleşen sanat, giderek dev küresel şirketlerin, korporasyonların denetimine açılır.
Bu süreçte, sanat da, sanat kurumları da temelden dönüşür: Başka başka kentlerde şubeler açan müzeler giderek mağaza zincirlerini andırır; dev şirketlerin logoları ile müzelerin logoları, sanatçı isimleri ile marka isimleri, pazarlama stratejileri çerçevesinde birbirine karışır. Dev sergiler, imajlarını tazelemek isteyen devletlere, kentsel dönüşüm projelerini satmak isteyen yerel yönetimlere aracılık eder. Kimlik, farklılık, melezlik, “sınırların aşılması” gibi temalar etrafında örgütlenen bienaller de, yeni dünya düzeninin gösterilerinden biri olmaktan öteye gidemez; diğer sanat kurumları gibi, zamanla şirketlere özgü bir kurumsal yönetim disiplininin, “sanat yönetiminin” etkisine girer.
Sanat A.Ş., küreselleşmiş dünyanın kültürel çoğulluk görüntüsünün ardındaki Batı merkezli homojenliği, “sınırsız serbestlik” şiarıyla maskelenen sansür ve dışlama mekanizmalarını açıklıyor. Çağdaş sanatın, devletlerin ve şirketlerin güdümündeki seyrini izliyor.

Kapak: Bartolomeo Passerotti, Karikatür, 16. Yüzyıl.

• 

Tezer Özlü – Zaman Dışı Yaşam

Kitap Adı: Zaman Dışı Yaşam 
Yazar: Tezer Özlü 
Yayıncı: Yapı Kredi Yayınları 
Sayfa Sayısı: 47 

Benim en büyük mutluluğum herşeyden kaçmak. Herşeyden. Tüm çocuklardan. Tüm acılardan. Tüm sevgilerden. Tüm orgazmlardan. Tüm gecelerden. Tüm günlerden. Her hilal aydan, her ülkeden. Ben her gece ölüyorum. Her sabah yeniden canlanıyorum. Her yirmidört saatlik zaman dilimi hem ölüm hem yaşam aynı zamanda..."

"Zaman Dışı Yaşam" çağdaş Türk edebiyatının çok genç yaşta yitirdiği özgün yazarlarından Tezer Özlü'nün, kendi yapıtlarından yola çıkarak, 1983 yılında kaleme aldığı bir senaryodur. Tezer Özlü tüm yapıtlarında sergilediği yaşamın ve zamanın en küçük kesitinde dahi yaşamın anlamını arayış edimini, bu kez zaman dışı yaşamda da sergiliyor.

• 

N. G. Çernışevskiy – Sanatın Gerçeklikle Estetik İlişkileri

Kitap Adı: Sanatın Gerçeklikle Estetik İlişkileri 
Yazar: N. G. Çernışevskiy 
Yayıncı: Evrensel Basım Yayın 
Sayfa Sayısı: 136 

Çernışevkiy'in Sanatın Gerçeklikle Estetik İlişkileri isimli tezi Arif Berberoğlu'nun Rusça aslından çevirisi ile ilk kez Türkiyeli okurla buluşuyor.

Etkinlik gösterdiği bütün alanlarda devrimci ve yenilikçi olan Çernışevskiy, bilimi devrimci mücadeleden ayırmadı. Hazırladığı tez (Sanatın Gerçeklikle Estetik İlişkileri -1855), felsefe ve estetikte materyalizmi, sanatta gerçekçiliği yüreklice savunan bir tezdi. İnsanın politik ve sosyal baskıdan kurtuluşu için mücadeleye çağrı, sanatın toplumsal öneminin materyalist temelde tanımlanması, gerçekçi yöntemin tanıtlanması, tezin içeriğini oluşturan öğelerdir.
Çernışevskiy'in tez savunması büyük bir toplumsal olay oldu. Tez üzerine yapılacak tartışma çok sayıda dinleyiciyi konferans salonuna çekmişti. Devrim yanlısı gençlik temsilcileri, Çernışevskiy'in konuşması sırasında onu onayladıklarını ve takdir ettiklerini açıkça gösterdiler. "Fazla geniş olmayan konferans salonu, tezin savunulmasını engellemek için tıklım tıklım doldurulmuştu. İçeride öğrenciler vardı ama galiba daha çok konuyla doğrudan ilgisi olmayan kimseler, subaylar ve sivil gençler doldurmuştu salonu. İçerisi o kadar kalabalıktı ki, dinleyiciler pencere önlerinde ayakta duruyorlardı. Ben de bu ayakta duranlar arasındaydım, yanımda da Serakovskiy (Genelkurmay'da görevli bir subay, sonradan Polonya ayaklanmasına katılmış ve Muravyev'in emriyle asılmıştı) dikiliyordu. Tartışma sırasında Serakovskiy sevinçten kabına sığmaz oldu, büyük bir heyecan yaşadı..." diye anlatır Şelgunov. Çernışevskiy, tezine karşıt düşüncelerle itiraz eden akademisyenlere sıkı ve kuşkuya yer bırakmayacak yanıtlar verirken, profesörlerin oturduğu koltuklarda gözle görülür bir hareketlenme yaşanıyordu. Tez, idealist estetiğin taklitçilerine korkunç bir darbe vurdu.

• 

Greil Marcus – Ruj Lekesi

Kitap Adı: Ruj Lekesi: Yirminci Yüzyılın Gizli Tarihi 
Yazar: Greil Marcus 
Yayıncı: Ayrıntı Yayınları 
Sayfa Sayısı: 512 

"Saçmalık bu!" Bilgi dediğiniz, yükseklerden bakan düzenbaz miyopların "sorumsuzca çöplenelim, yedikçe şişinelim ve sonuçta karşımıza çıkan bilgi heveslisi gençler üzerinden egolarımızı tatmin edelim" diye önümüze sürdükleri leziz tatlarla dolu bir mönüden başka nedir ki? Dadacılar avangart sanat tarihinden, Sex Pistols rock tarihinden, Paris Komünü ise sosyalist mücadeleler tarihinden izler taşıyan birer akım; Sitüasyonist Enternasyonal hareket de kolej mezunu radikallerimizin kendi imgelerini düşürerek avundukları yalın bir ayna değil midir? Karl Marx'ın Katharistlerle, Hasan Sabbah'ın Slits'le, kendini işçi sınıfının davasına adayan sevgili Rosa Luxemburg'un aşkla, Adorno'nun Lettrist Enternasyonal'le ne gibi bir alakası olabilir? Çağlar "gerisinde, üstünde, altında, yanında kalmak için" değil midir? "Zamansız bir âlemde devinip duran çağları önüne ve içine almanın" ne gereği var? Bilgi diye sunulagelmiş çöplüğün içinde ziyafete dalan domuzcuklar gibi haz duyarak gevşemek varken bu zevzeklik de ne oluyor? Tarih kelamın "ol!" buyruğuyla gelen şiddetle mi başlar, yoksa Slits'in bir konser esnasında kanlı âdet bezlerini hayranlarının suratına fırlatmasıyla mı? 12. yüzyılda Balkanlar'da doğan bir sapkınlığın Alman İşçi Konseylerini kucaklayıp Strasbourg'u dolaştıktan sonra Das Kapital'den aldığı feyzle Johny Rotten'ın gırtlağında pat-laması nasıl bir tarih ola ki? Nasıl olur da Kronstadt direnişçilerinin nefesi Lora Logic'in dudaklarında ahenkle çınlamaya başlar?

"Efendim, sütunları kaldırtacağınız söylentileri çalkalanıyor şehirde. Acımalısınız bize, bize acımalısınız. Çünkü biz, sizin tebanız, o sütunlar üzre var oluyoruz."

Greil Marcus hiç acımıyor. Sahih bir efendiye yaraşanı yapıyor! Yüzlerce yıldır en katıksız umutlarımızı istismar eden işaret levhalarının bulunduğu sütunları yerle bir ettiği gibi, bu levhaları da eriten alevler püskürerek kendi bildiği tarihi yazıyor. Bu tarih, efendinin köleleştirdiği tebasına döktüğü timsah gözyaşlarını hiç kaale almıyor. Bu tarih, ne aşağıdan yazılıyor ne yukarıdan. Yalnızca içten, yalnızca gönülden. Ne aşağı kalıyor ne yukarı. Ne teba ne efendi!

Bize düşense, hiç değilse Sex Pistols ile Slits'in birer kasetini ele geçirdikten son-ra kitabı açmak; ama açmadan önce, kitabı şarap şişesinden çekilen okkalı bir yudum eşliğinde ve mutlaka bir tutam Hayyam ile çalkalamak oluyor. Evvelki gün içinizde bir midyenin barındırdığı kadar olsun can olmadığını hissetmiş olsanız bile, yarın uyandığınızda bir şarkı mırıldanmaya başlayacağınıza emin olabilirsiniz.

• 

Rene Girard – Dostoyevski: Yeraltı İnsanı

Kitap Adı: Dostoyevski: Yeraltı İnsanı 
Yazar: Rene Girard 
Yayıncı: Everest Yayınları 
Sayfa Sayısı: 105 

René Girard, bir yeraltı insanı olarak Dostoyevski'nin gizli dehlizlerine girdiği bu çalışmasında, gururun, aşağılanmanın, kinin ve intikamın "nesnel" düzeyini araştırıyor. Romantik Dostoyevski'nin bir yeraltı insanına dönüşmesinin ardından, bilinci felç eden gururu çözmesiyle bir deha haline gelen Dostoyevski'nin satırlarında Girard ile birlikte yol alıyoruz Girard'ın bu kitabı, sadece edebiyat eleştirisi, psikolojik çözümleme, biyografi ya da sosyolojik bir çalışma değil; hepsi birden. Yaşamın tüm düzeylerini birleştiren deha Dostoyevski'ye layık bir şekilde bilinci, bilinç dışını, toplumsal gerçekliği ve edebiyat incelemesini birleştiren bu çalışma, Dostoyevski'yi okurken kendimizi de okumamızı sağlıyor. Yıllar içinde tekrar tekrar okunacak bir başucu kitabı.

• 

Wassily Kandinsky – Sanatta Ruhsallık Üzerine

Kitap Adı: Sanatta Ruhsallık Üzerine 
Yazar: Wassily Kandinsky 
Yayıncı: Tekhne Yayınları 
Sayfa Sayısı: 88 

Kandinsky’nin Almanca olarak; on yılı kapsayan bir sürede, adeta bir günlük tutar rahatlığında kaleme aldığı “Über das Geistige in der Kunst”, yani “Sanatta Tinsellik Üzerine” isimli kitap, dilimize birkaç defa, farklı isimlerle çevrildi. Bu çeviri metinler bizi mutlu etmediği için, kitabımızda yer alan yorumsal okuma çalışmasına öncellikle kendimiz, sonrasında da okurlarımız için yönelmeyi bir içsel ihtiyaç olarak duyduk. 20. yüzyıla Worringer’in “Abstraktion und Einfühlung”, yani “Soyutlama ve Duyumsama”sı ile birlikte önemli bir güç katan Kandinsky’nin söz konusu kuramsal çalışması, sanatın bir içsel ihtiyaca bağlı olduğunu ve bu noktada da tinsel olanın büyük bir değeri bulunduğuna işaret etmekte. Worringer’in çok değerli metninden sonra, Kandinsky’nin de bu değerli metnine el atıp, bir okuma çalışması yaptığımız için, Moritz Geiger’den söyleyecek olursak, büyük bir “mutluluk” duyuyoruz.

• 

Doğan Hasol – Mimarlar Dik Durur

Kitap Adı: Mimarlar Dik Durur 
Yazar: Doğan Hasol 
Yayıncı: Yapı Endüstri Merkezi Yayınları 
Sayfa Sayısı: 200 

Y. Mimar Doğan Hasol, öğrencilik hayatından bugüne kadar yerli yabancı ünlü mimarlar ile sanat ve siyaset dünyasından pek çok ismin; tuhaflıkları, hüzünleri, küskünlükleri, neşeleri, eğlenceli kişilikleri ve başlarına gelen ilginç olaylarla dolu dünyasına keyifli bir yolculuğa çıkarıyor.

Mimarlar Dik Durur! Sıradışı Öyküler ile Doğan Hasol, okuyucuları, mimarlık dünyasının bilinmeyen kıvrımlarında kâh keyifli, kâh düşündürücü bir yolculuğa çıkarıyor. Hasol, öğrenciliğinden bugüne kadar bizzat içinde yaşayarak tanığı olduğu ya da dinlediği bazı ilginç olayları belleğinin süzgecinden geçirip duru ve akıcı bir dille okuyucularına aktarıyor.

Tümüyle gerçek olay ve kişilerden oluşan, herhangi bir yakıştırmanın ya da kurgunun söz konusu olmadığı kitap, mimarlık dünyamızın belli bir dönemine değişik bir bakışla ışık tutuyor. Kitapta; Sedad Hakkı Eldem'den Vedat Dalokay'a, Bruno Taut'tan Mario Botta'ya, Turgut Cansever'den Aydın Boysan'a, Behruz Çinici'den Oktay Ekinci'ye, Erol Akyavaş'tan Bedri Rahmi Eyüboğlu'na, Celal Bayar'dan Adnan Menderes'e çok sayıda mimar, sanatçı ve siyasetçi bugüne kadar bilinmeyen ilginç öyküleriyle okurların karşısına çıkıyor.

Okuyucular, Hasol'un, mimarların iş dünyası kadar, iç dünyasına da eğilmeye çalıştığı bu kitabında; bazı ilginç olayların, hüznün/neşenin yanı sıra mimarların insancıl yanlarını ve yaşama sevinci ile değişik espri parıltılarını bulabilecek.

Kitap, Hasol'un son dört yılda dört baskı yapan Mimarlar Dik Durur? İlginç Öyküler kitabını geliştirip güncellemesi ve bu çalışmada ilk kez gün yüzüne çıkan yeni öykülerle zenginleştirmesiyle ortaya çıktı. Geçtiğimiz yıllarda yitirdiğimiz değerli mimar-karikatürist Güngör Kabakçıoğlu'nun mimar portreleri ve karikatürleriyle görsel açıdan zenginleştirilen Mimarlar Dik Durur! Sıradışı Öyküler yeni içeriği, kapak tasarımı ve kurgusuyla yalnızca mimarların değil mimarlığa yakınlık duyan ya da belli bir döneme mimarların penceresinden göz atmak isteyen herkesin ilgisini çekecek.

• 

Sadık Hidayet – Vejetaryenlığın Yararları

Kitap Adı: Vejetaryenliğin Yararları 
Yazar: Sadık Hidayet 
Yayıncı: Yapı Kredi Yayınları 
Sayfa Sayısı: 73 

Modern İran edebiyatının büyük ustası Sâdık Hidâyet'in Yoga'dan etkilenerek kaleme aldığı Vejetaryenliğin Yararları, vejetaryenliği kişisel bir seçim olmaktan öte, bir dünya görüşü olarak ele alıyor. "İnsan kan döküyor, zulüm tohumu ekiyor. O halde sonuçta savaş, acı, yıkım ve toplu kıyım biçecek. İnsanlık ilerlemeyecek, huzur bulmayacak; mutluluk, özgürlük ve barış yüzü görmeyecek etobur olduğu sürece." Vejetaryenliğin Yararları, Mehmet Kanar tarafından, Farsça aslından dilimize çevrildi.

• 

Nil Peri Gökçe – Sağlıklı Beslenme ve Güzellik

Kitap Adı: Sağlıklı Beslenme Güzellik
Yazar: Nil Peri Gökçe 
Yayıncı: Sis Yayınları 

Lokman Hekim'den bugüne dek asırlardır süren bir rüya… Ölümsüzlük!.. Ya da en azından çok uzun yıllar yaşayabilmek, hem de hiç yaşlanmadan… Hiç yaşlanmamak tıpkı ölümsüzlük gibi hala insanlığın bir rüyası ama yaşlılığı olabildiğince ertelemek, aslında tamamen bize bağlı. Yaşam şeklimiz, günlük aktivitelerimiz, beslenmemiz… Bütün bunlar bizim elimizde. 

Eğer hayatımızı doğru bir planlamayla kurgularsak, sağlık ve mutluluk dolu bir hayat bizleri bekliyor. İşte bu kitap, sağlıklı ve mutlu bir hayat kapısının anahtarı. Bu kapıyı araladığınızda; sağlıklı beslenmeden, besinlere, kalori değerlerine, diyetlere, metabolizmanın sırlarına kadar hayatımız için çok önemli yaşam sırlarını keşfetmiş olacaksınız. Yine güzellikle ilgili sırlar; kadının dünyasına genel bakış, vücut bakımı, el, yüz, saç, göğüs bakımı, günlük bakım, yaşa göre bakım, makyaj v.b. gibi çok sayıda konu bu kapının ardında sizleri bekliyor. 

…

• 

Nil Peri Gökçe – Doğanın Mucizesi Şifalı Bitkiler

Kitap Adı: Doğanın Mucizesi Şifalı Bitkiler 
Yazar: Nil Peri Gökçe 
Yayıncı: Sis Yayınları 

Şifalı bitkiler, doğanın bir mucizesidir. Bunlar doğru kullanıldıklarında tedavi edemeyecekleri hiçbir hastalık yoktur. İncelediğiniz bu kitap bu konuda size yardımcı olacaktır.

• 

Maria Montessori – Çocuk Eğitimi: Montessori Metodu

Kitap Adı: Çocuk Eğitimi: Montessori Metodu 
Yazar: Maria Montessori 
Yayıncı: Özgür Yayınları 
Sayfa Sayısı: 224 

Kitabın özelliği, bilimsel görüşün kesinliğiyle sıcak bir sevginin bileşimi sonucu konuya yepyeni bir anlayış biçimi getirmiş olmasıdır. Bu anlayıştan bir öğreti ortaya çıkmıştır. Çocuğun ihtiyaçları ve gücü ile onun gelişimi sırasında önüne çıkacak engellerin ortadan kaldırılmasını bağdaştıran bu öğreti, artık Montessori Yöntemi olarak anılmaktadır.
Kitap, ayrıca yetişkinlerin de kendilerini tanımalarına yardımcı olacaktır.

• 

Talat Aydemir – Hatıratım

Kitap Adı: Hatıratım 
Yazar: Talat Aydemir 
Yayıncı: Yapı Kredi Yayınları 
Sayfa Sayısı: 583 

Talat Aydemir'in anılarının bir bölümü 1965 yılında Akşam gazetisinde tefrika edilmiş ve hemen sonra MAY yayınları tarafından ilk cildi yayımlanmıştı. Elinizdeki kitap Aydemir'in kendi el yazısı ile kalime aldığı bütün anılarını kapsamaktadır ve tamamı ilk defa yayımlanmaktadır. YKY, Aydemir7in Hatıratım'ıyla tarihe bir kayıt daha düşmektedir. "Yüksek mahkeme huzurunda 2 Ağustaos 963 günü şahsen yaptığım müdafaamın sonunda ölümü tercih ettiğimi bildirmiş, bunun da kısaca sebeplerini arz etmeştim. Benden sonra müdafaalarını yapan bazı sanık ve avukatlarını dinledikten sonra bu arzumda ne kadar isabetli olduğumu bir kere daha açıkça anladım. (...) Ahlak telakkilerinin herkese göre değişmiş olduğu mahkeme safhasında daha iyi anlamış oldum. Mahkeme huzurunda konuşan sanık ve avukatlar en büyük karakter imtihanını vermişlerdir. Mahkemelerden ceza almak veya almamak bu gibi ihtilal davalarında bence bir mesele teşkil etmez. Esas olan insanları cemiyetler mahkum ederse kurtuluş çaresi yoktur. İnandığım bir dava uğrunda bilerek, içten gelen bir inanışla mücadele ettim. Şimdi cezamı seve seve çekeceğim. Çünkü müstahakım. Beraber yola çıktığım kadroyu iyi seçmemişim. Hayatta daima hareketlerimi sözlerime uyduranbir insanım. Aksini yapan sahte idealistlerden de artık kurtuldum.""

• 

Vera Tulyakova Hikmet – Bahtiyar Ol Nazım

Kitap Adı: Bahtiyar Ol Nazım 
Yazar: Vera Tulyakova Hikmet 
Yayıncı: Yapı Kredi Yayınları 
Sayfa Sayısı: 460 

Vera Tulyakova Hikmet, Nazım Hikmet'in ölümünden sonra, onunla yaptığı söyleşiler olarak nitelendirdiği bu kitabında, şairin ülkesinden ayrıldıktan sonra,1951'de üçüncü ve son kez gittiği Sovyetler Birliği'nde, coşkulu gençlik yıllarında idealinde yarattığı sosyalizmin gerçekliştirilememesi ve yeni insan tipinin yaratılmaması karşısında yaşadığı hayal kırıklıklarını, şaşkınlıklarını, acılarını; SSCB'de XX. Kongre öncesinde ve sonrasında Merkez Komite'nin sanata ve sanatçılara olan yaklaşımını, Sovyet Yazarlar Birliği çevresinde yaşanan olayları ve bütün bunların karşısında Nazım Hikmet'in taviz vermez duruşunu anlatıyor. Nazım Hikmet'in derin yurt sevgisi, karısı Vera'ya duyduğu sınırsız aşk ve kıskançlıkları;Aragon, Neruda, Erenburg, Pasternak gibi dünyaca ünlü yazarlarla yakın dostluk ilişkileri ve edebiyat tartışmaları; ölüm önsezileri ve korkusu, çizgi dışı aşkları, şairin iç dünyasına girilerek, kişisell duygularıyla, içten ve şiirsele varan bir dille aktarılıyor Bahtiyar Ol Nazım'da. Kitabın son sayfalarındaki ölüm üzerine söyleşiler, insanı derinden sarsan ölçülerde... Giderayak işlerim var bitirilecek,giderayak. Ceylanı kurtardım avcının elinden ama daha baygın yatar ayılamadı. Kopardım portakalı dalından ama kabuğu soyulamadı. Oldum yıldızlarla haşır neşir ama sayısı bir tamam sayılamadı. Kuyudan çektim suyu ama bardaklara konulamadı. Güller dizildi tepsiye ama taştan fincan oyulamadı. Sevdalara doyulamadı. Giderayak işlerim var bitirilecek, giderayak.

•