Atatürk, dans etti Lüsyen'le... Tevfik Fikret ona edebiyat dersi verdi. İnönü, evlerinde satranç oynadı. Nazım Hikmet, sofralarında yemek yedi. Kimler yok ki, bu belgesel romanın sayfaları arasında: Mehmet Akif'ten Victor Hugo'ya, Damat Ferid'den Oscar Wilde'a, Yahya Kemal'den Hindenburg'a, Necip Fazıl'dan, Karındeşen Jack'e, Abdülmecid'ten Namık Kemal'e, Sultan Reşad'dan Talat Paşa'ya Geçen asrın en ünlü portreleri... Ve onların arasında bir çağ yangınının tam ortasında yaşanmış inanılmaz bir aşk hikâyesi...
Can Dündar’ın şimdiye kadar aşk adına yazdığı bir çok konunun bağlanmasıyla bizlere ulaşan aşka dair oldukça etkileyici bir kitap “Aşka Veda” Ülkemizde aşkta bir çok diğer şey gibi değişime uğrayan bir hade haline geldi.
Aşk özünde saf bir duygu olsa da, yüzünde siyasi, politik ve çevre faktöründen etkilene bilen ve değişime uğrayabilen bir duygudur. Şimdi bir 70’lerin aşkına bir de günümüzün aşıklarına bakalım kendi çıkarım örnekleriniz bu konu anlamanıza yeterince yardımcı olur. Bir de aşkla çokça karıştırılan seks vardır.
Aşka Veda Hakkında
“Nostaljik bir mazi güzellemesi yapmak istemem,” diyor Can Dündar, zindana dönüşen, koyu bir karanlık olan 70’lerdeki ilişkileri anlattığı yazısında: “Ama aşkın ha babam ertelendiği o kanlı karanlıkta bile, en dayanışmacı ve masum yanları saklıydı insanoğlunun…”
“Şimdi bakıyorum da, umursamaz kalabalıklarda metruk bir yalnızlık yaşıyor neslim…”
Aşka Veda, Can Dündar’ın aşka dair yazılarını bir araya getiriyor. Körkütük, sırılsıklam aşkları, özlemi, yalnızlığı, ayrılığı ve terk edilme acısını; “kâh içten içe kabaran kâh gürül gürül çağlayan o deli nehri,” anlatıyor.
Siyasetten ve popüler kültürden kadın ve erkeklerin zaman içinde değişen yüzlerine bakıyor. “Söylenmemiş o iki sözcük yüzünden heba olup gitmiş” nesiller ile nihayet kavuşan ama mutsuz mu mutsuz olan günümüz gençliğini karşılaştırıp şiirini kaybeden zamane ilişkileri sorguluyor. Şehvet sevdadan soyunduğunda, Eros okunu kırdığında, piyasa duruma el koyduğunda aşkın nasıl can çekişmeye, körelip çirkinleşmeye başladığını sergiliyor.
Önce ürkerek bastı pedallara... Kırmızı bisikletin dengesi bozuldu. Fark ettirmeden seleden tutup düzelttim.
Acemi sürücüyü iltifatlar ve ıslıklarla yüreklendirdim.
Şimdi bazen arkasından tuttuğumu bilmeden bisikleti kendisinin sürdüğünü sanıyor, bazen ise tuttuğumu sanıp gerçekten kendisi sürüyordu.
Zamanla bisikleti kimin yönettiğini ayırt edemez oldu.
Oysa ben farkındaydım:
Kırmızı bisiklet uçmaya hazırlanıyordu.
Kırmızı Bisiklet'te Can Dündar "baba olma" serüvenini, kendi yaşadıkları üzerinden okurlarla paylaşıyor. Kendi babasıyla ilişkisini, "babba" kelimesini ilk duyduğunda yaşadığı coşkuyu, başlardaki uykusuz gecelerde hissettiklerini ve onu takip eden, "Hangi masalı okumalı, hangi oyuncağı almalı?" gibi endişeleri, bütün içtenliğiyle dile getiriyor.
Ve kırmızı bisikletin iki tekerlek üzerinde seyretmesiyle uyanan, "Hangi okula göndermeli, tarihi nasıl anlatmalı, doğumu nasıl öğretmeli, beladan nasıl esirgemeli?" gibi kaygılarla, giderek bir yol arkadaşına dönüşen oğluyla ilişkisini anlatıyor.
Can Dündar, Kırmızı Bisiklet'in 20. baskısını hazırlarken kitabı elden geçirerek yeniledi. Kendi yaşadıklarının yanı sıra başkalarının deneyimlerine; günümüz çocuklarının, gençlerinin ve anne babalarının sorunlarına da yer veren yazar, kitabın yeni halini, yakın zamanda kaybettiği babasına vedasını anlattığı yazılarla sonlandırdı.
1920'lerin ateşten günlerinin sıcağını Gazi'yle paylaşmış bir avuç insanın öyküleri var bu kitapta... Onun gölgesinde yaşayıp ölmüş bir genç kadının, o talihsiz çok partili rejim denemesinde göreve çağrılmış bir yakın dostun, Çanakkale'de gözünü kırpmadan ölüme koşan binlerce askerin, ilk Meclis'te ilkeleri uğruna muhalefete düşen bir gizli kahramanın, zorlu bir gemi yolculuğunun adları duyulmamış neferlerinin ve ülkenin ilk resmî komünist partisinin kurucularının portreleri, tarihin kuytu köşelerinden çıkıp ışığa kavuşuyor.
Altı bölümden oluşan belgesel dizisini de izleyebileceğiniz Gölgedekiler, o portrelerden yola çıkarak değişik bir tarih fotoğrafı sunuyor.
Daha 1912 yılında "vatanın mutlaka selamet bulacağına" ilişkin bir inancın, "memleketi sarsan buhran"a ilişkin teşhislerin ve savaşın muhtemel neticesine ilişkin öngörülerin de izleri ve belgeleri var bu satırlarda…
Bu anılarda bir an yılgınlığa düşerek emekli olup köşesine çekilmeyi düşünen...
Enver Paşa'ya, "Makamınızda gözüm yok, o makam bana küçük gelir," diye meydan okuyan…
Daha 1919 Ağustosu'nda annesine,"Hareketimizin somut neticelerini pek yakında bütün dünya görecektir," diye yazan…
Esir aldığı Trikopis'e Napoléon'u örnek gösteren…
İzmir'de kendisine diklenen İngiliz konsolosu odasından kovan…
Annesinin mezarı başında ulusal egemenlik yemini eden bir Mustafa Kemal bulacaksınız.
Tabii Latife Hanım'la evlenmelerinin ve boşanmalarının öyküsünü, İnönü'yle küslüklerinin içyüzünü, sofrada kopan kimi kavgaların ilginç ayrıntılarını ve Atatürk'ün hastalığının perde arkasını da…
Can Dündar
Can Dündar'ın yayına hazırladığı bu kitapta Yaveri Atatürk'ü Anlatıyor'da Salih Bozok, Selanik yıllarından başlayarak ölene kadar bir gölge gibi izlediği, hudutsuz bir sevgiyle bağlı olduğu Atatürk'ü ve onunla yaşadıklarını yaşadıklarını anlatıyor, çok değerli mektupları ve seyahat notları eşliğinde.
